تفاوت های عقد صلح و هبه ، انتقال مال از چه طریقی راحت تر است؟



صلح در لغت به معنی آشتی ، توافق ، دوری جستن از منازعات و اختلافات و سازش است و در اصطلاح حقوقی عبارت است از تراضی بر امری خواه آن امر تملیک عین یا منفعت یا اسقاط حق یا دین و یا غیر آن باشد . به عبارتی دایره صلح آنقدر وسیع است که قانونگذار در ماده ۷۵۸ قانون مدنی عنوان می دارد : صلح در مقام معاملات هر چند نتیجه معامله را که به جای آن واقع شده است می دهد ، لیکن شرایط و احکام خاص آن معامله را ندارد . در نتیجه نه تنها با عقد صلح می توان به اثر هر یک از قراردادهای معین رسید بلکه با توجه به عبارت پایانی ماده ۷۵۸ قانون مدنی می توان گفت تمامی قراردادهای موضوع ماده ۱۰ قانون مدنی را هم شامل می شود . برای انعقاد عقد صلح علاوه بر رعایت شرایط عمومی انعقاد قرادادها که طرفین باید عقل و بلوغ و قصد و اختیار داشته باشند ، رعایت شرایط اختصاصی نیز شرط است . به طور کلی صلح برای رفع تنازعات و یا برای جلوگیری از اختلافات احتمالی و یا به صورت عقد مستقل منعقد می شود . با توجه به ماده ۷۵۸ قانون مدنی اگر مورد صلح به عین ختم شود ، در مقابل عوض عقد بیع است بدون اینکه احکام خاص بیع بر آن مجری باشد .

از موارد شرایط اختصاصی عقد صلح این است که عقد صلح نباید با اکراه منعقد شود وگرنه باطل است و چنانچه در مورد صلح یا طرف مصالحه اشتباهی واقع شده باشد صلح باطل است . عقد صلح لازم است اگر چه در مقام عقد جائز واقع شده باشد مثلا چنانچه انتفاع از ملک به کسی داده شود و در قالب صلح باشد امکان بر هم زدن آن نیست ولی اگر در قالب عقد عاریه داده می شد امکان بر هم زدن آن وجود داشت . صلح می تواند معوض یا بلاعوض باشد و مورد صلح باید معین باشد .



اما هبه در لغت به معنای اعطای مال به صورت رایگان به دیگری از روی علاقه و در اصطلاح حقوقی عبارت است از اینکه شخصی مال خود را به دیگری اعطا کند و می بخشد . به شخصی که مال خود را می بخشد واهب و به شخصی که به وی مال بخشیده شده متهب گفته می شود . واهب باید اهلیت معامله داشته باشد ، چون فردی که از لحاظ عقلی به مشکل خورده باشد ، نمی تواند از نظر قانونی مال خود را به دیگری منتقل نماید . به عبارتی واهب باید صلاحیت قانونی داشته باشد تا اموال خود را به متهب منتقل نماید . با هبه مال به مالکیت دیگری منتقل می شود و هبه به عنوان عقد در نظر گرفته می شود . از این جهت که هبه بدون هیچ گونه عوض متقابلی منعقد می شود از شمول عقودی مانند بیع ، اجاره ، صلح ، جعاله مزارعه و ... خارج می گردد و نقل و انتقال آن آسان تر است . مالی که به عنوان عین موهوبه در نظر گرفته می شود باید مال معین تلقی شود ، یعنی علاوه بر عین معین ، دین و منفعت را نیز می توان هبه نمود . برای صحت اثبات عقد هبه باید عین موهوبه به قبض متهب درآید . چنانچه متهب نتواند عین موهوبه را قبض نماید ، عقد هبه واقع نشده است و از شرایط صحت عقد هبه آن است که متهب مال را گرفته باشد یا به دست وی رسیده باشد .



در کل با توجه به شرایط و آثار هر دو عقد مذکور ، برای نقل و انتقال آسان باید گفت که هر دو تقریبا به یک اندازه سخت هستند و با توجه به خواسته اشخاص باید همچون یک پزشک برای هر شخص یک نسخه تجویز نمود چرا که انتقال مال از هر دو طریق میسر و. ممکن است اما آثار حقوقی آنها عامل تمایز می باشد.