موجبات و اقسام شرایط سوگند:

تعریف سوگند :
خبری تشریفاتی است که به موجب آن شخص خداوند متعال یا سایر مقدسات را به صدق اظهار یا عهد خود گواه میگیرد.
سوگند دادن در دادگاه به این امید است که منکر سوگند نخورد و اقرار کند بنابراین باید شرایط صحت اقرار در او موجود باشد.که اگر اقرار کرده اقرارش پذیرفته شود.
در قانون کشور ما سوگند حقی برای مدعی محسوب میشود که میتواند از این حق استفاده کندو در صورت نداشتن دلیل قانع کننده و موجه برای اثبات حق خود میتواند طرف مقابل را به یاد کردن سوگند برای ابطال ادعای خود از طریق دادگاه ملزم سازد.
با توجه به ماده1335 ق.م کاربرد سوگند در مواردی است که یا دلیل کافی نباشد یا بقیه دلیل ها ضعیف بوده و با سوگند یاد کردن آن دلیل ها را تقویت کند.

1-سوگند بتی (قاطع دعوی):

سوگندی است که به وسیله آن حسب مورد ادعای مدعی اثبات و یا ساقط میشود، زمانی اتفاق می افتد که مدعی برای اثبات ادعایش هیچ دلیل نداشته باشد. میتواند به سوگند استناد کند و از دادگاه تقاضای سوگند کند یعنی مدعی میتواند از دادگاه بخواهد که مدعی علیه را سوگند بدهد، زمانی که مدعی هیچ دلیلی برای اثبات ادعایش ندارد و از دادگاه تقاضای سوگند می کند دادگاه قرار اتیان سوگند صادر میکند و مدعی علیه را س.گند میدهد.اگر مدعی علیه سوگند بخورد ادعای مدعی ساقط میشود و محکوم به بی حقی میشود. اما در حالت دیگر اگر مدعی از دادگاه تقاضای سوگند کند و دادگاه با صدور قرار اتیان سوگند مدعی علیه را سوگند دهد و مدعی علیه سکوت کند و سوگند نخورد دوحالت ایجاد میشود:
1- سکوت مدعی علیه به دلیل ناتوانی در صحبت کردن یا بیماری که در این صورت دادگاه کارشناس یا مترجم احضار میکند تا منضور او را متوجه بشود.
2- مدعی علیه عامدانه سکوت کند یعنی سوگند نخورد در این صورت دادگاه 3 بار تذکر میدهد که سوگند بخورد و اگر سوگند نخورد و همچنان سکوت کند دادگاه سوگند را به مدعی رد میکند.


2-سوگند تکمیلی:
سوگندی است که برای تکمیل دلیل ناقصی که مدعی اراِئه نموده توسط او ادا میشود.(بر خلاف سوگند بتی) این سوگند قابل رد به مدعی علیه نمیباشد.(این سوگند تنها در دعاوی شمارش شده موثر است) و در سایر دعاوی مانند وکالت یا دعاوی غیر مالی ذاتی مدعی یا باید از اثبات ادعای خود چشم پوشی کند و یا به سوگند بتی روی بیاورد.سوگند تکمیلی بیشتر در مواردی اتفاق می افتد که مدعی برای اثبات ادعای خود در دادگاه دلیل محکمه پسندی ارائه نکرده باشد تا دادگاه با استناد به آن قسم حکم صادر کند و میتواند با ادای سوگند تکمیلی ادعای خود را اثبات کند


3- سوگند استظهاری:

قانونگذار در دعاوی علیه میت مدعی را الزام کرده است که پس از آنکه تمام ادله او جهت اثبات ادعا کامل بود یک سوگند استظهاری نیز ادا کند.(از آن جهت پشت ادله را محکم کند)زمانی کاربرد دارد که ادله مدعی کامل باشد.اگر مدعی که تمام ادله او برای محکوم کردن میت کامل است از ادای سوگند استظهاری امتناع کند دعوی او علیه میت اثبات نخواهد شد و ادعای او ساقط میشود.(در سوگند استظهاری کسی که از او مطالبه قسم شده نمیتواند قسم را به مدعی علیه رد بکند.

آثار سوگند در دعوی :
سوگند تنها در دعاوی مدنی چه مالی و چه غیر مالی پذیرفته است اما در دعاوی کیفری منکر سوگند نمیخورد چون دعاوی کیفری تنها با اقرار بینه با شرایط خاص خود ثابت میشود.


آثار در دعاوی:
سوگند بتی: سبب خاتمه بخشیدن به دعوا و پایان یافتن آن میشود.
سوگند استظهاری: سبب تقویت کردن ادله در محکمه
سوگند تکمیلی: سبب تکمیل کردن ادعای خود در محکمه

رابطه انواع سوگند و امکان رد:
سوگند بتی: رد به مدعی امکان پذیر است
سوگند استظهاری: رد به مدعی علیه امکان پذیر نیست
سوگند تکمیلی: رد به مدعی علیه امکان پذیر نیست


رابطه انواع سوگند و وجود دلیل:
سوگند بتی: هیچ دلیلی وجود ندارد
سوگند استظهاری: دلایل علیه میت کامل است
سوگند تکمیلی: يک شاهد مرد یا دو شاهد زن وجود دارد



رابطه انواع سوگند و درخواست:
سوگند بتی: مستلزم درخواست مدعی
سوگند استظهاری: در دعوا علیه میت به مدعی تحمیل میشود
سوگند تکمیلی: مستلزم درخواست مدعی